BỐ PHANH GỐM VÀ BỐ PHANH KIM LOẠI, SỰ KHÁC BIỆT?

Khi bạn đạp chân phanh, xe sẽ đưa dầu phanh đến từng bánh, từ từ cho tất cả các bánh xe dừng lại cùng một lúc. Về mặt nguyên tắc, hệ thống phanh biến động năng thành ma sát giúp dừng xe lại. Bố phanh chính là bộ phận tạo nên lực ma sát đó, bằng cách cọ sát vào đĩa phanh của xe.

Hãy cùng tìm hiểu các loại bố phanh khác nhau đang có trên thị trường, ưu và nhược điểm của từng loại, đặc biệt là sự khác biệt giữa bố phanh kim loại và bố phanh bằng gốm để giúp bạn lựa chọn loại bố phanh tốt nhất cho xe cũng như cách lái của mình.

Bố phanh hữu cơ, Bố phanh bằng gốm, Bố phanh kim loại khác nhau chỗ nào?

BỐ PHANH HỮU CƠ

Ban đầu, bố phanh được làm từ amiăng, đây là một loại vật liệu hấp thụ nhiệt phù hợp với việc mài mòn của bố phanh. Tuy nhiên, sau đó, amiăng được phát hiện là một chất có khả năng gây ung thư và việc tiếp xúc lâu dài có thể dẫn tới bệnh ung thư. Bố phanh bằng chất amiăng khi bị mòn theo thời gian sẽ giải phóng chất amiăng dính vào lốp xe và đi vào không khí. Các nhà sản xuất nhận thấy amiăng không phải là hợp chất an toàn để sử dụng cho việc sản xuất hệ thống phanh. Do đó, bố phanh hữu cơ hoặc bố phanh bằng chất hữu cơ phi amiăng (NAO) được tạo ra để khắc phục vấn đề này.

Bố phanh hữu cơ là trang bị tiêu chuẩn trên khoảng 67% xe mới ở Mỹ, được làm bằng hỗn hợp các loại sợi và các vật liệu như cao su, hợp chất carbon, thủy tinh hoặc sợi thủy tinh, Kevlar và các vật liệu khác, được kết lại với nhau bằng nhựa resin trong suốt. Các vật liệu này tạo ra ít bụi hơn các loại bố phanh khác như bố phanh kim loại và có giá thành thấp. Không giống như bố phanh hiệu năng cao chủ yếu được sử dụng trong các loại xe hạng nặng và công suất lớn, bố phanh hữu cơ tạo ra một lượng ma sát vừa phải và không sinh nhiệt quá lớn, thích hợp cho những người lái xe với nhu cầu lái thông thường mỗi ngày. Bố phanh hữu cơ cũng yên tĩnh và không tạo nhiều ma sát lên đĩa phanh, đây là một lợi thế vì chi phí cho việc sửa chữa và thay đĩa phanh cũng khá cao.

Tuy nhiên, bố phanh hữu cơ có một số bất lợi khi so sánh với các loại bố phanh khác. Vốn là một vật liệu tổng hợp, bố phanh hữu cơ có xu hướng mòn nhanh hơn, do đó, cần phải thay thường xuyên hơn. Bố phanh này chỉ hoạt động tốt nhất trong phạm vi nhiệt độ thấp và không thực sự hiệu quả trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt hoặc khi phanh quá mạnh và sinh nhiệt quá cao. Bố phanh hữu cơ cũng có độ nén cao hơn, nên người lái phải sử dụng nhiều lực hơn khi phanh để phanh hiệu quả hơn.

BỐ PHANH BẰNG GỐM

Một lựa chọn khác cho bố phanh là loại bố phanh bằng gốm. Những bố phanh này được làm từ gốm rất giống với loại gốm dùng để chế tạo ra đồ gốm và chén đĩa, nhưng dày và bền hơn rất nhiều. Bố phanh bằng gốm được chèn thêm các sợi đồng nhỏ, giúp tăng độ ma sát và độ dẫn nhiệt.

Kể từ khi được phát triển vào giữa những năm 1980, bố phanh bằng gốm ngày càng được ưa chuộng vì một số lý do:

• Độ ồn: Bố phanh bằng gốm rất yên tĩnh, gần như không tạo ra tiếng ồn mỗi khi phanh.
• Lượng bụi phát sinh trong quá trình hao mòn: Khi so sánh với bố phanh hữu cơ, bố phanh bằng gốm tạo ra ít bụi hơn trong thời gian sử dụng.
• Nhiệt độ và điều kiện lái xe: So với bố phanh hữu cơ, bố phanh gốm hoạt động đáng tin cậy hơn trong phạm vi nhiệt độ lớn hơn với điều kiện lái đa dạng hơn.

Tuy nhiên, như thông thường, vật liệu nào cũng có điểm yếu bên cạnh những ưu điểm. Bố phanh bằng gốm có một số hạn chế. Trước hết là chi phí: do chi phí sản xuất cao hơn, bố phanh gốm thường đắt nhất trong tất cả các loại bố phanh. Bên cạnh đó, vì cả chất liệu gốm và đồng đều không thể hấp thụ nhiệt nhiều như các loại vật liệu khác, nhiệt lượng phát ra từ quá trình phanh sẽ thoát ra khỏi bố phanh và đi vào phần còn lại của hệ thống phanh. Điều này gây hao mòn cho các bộ phận khác của phanh. Cuối cùng, bố phanh bằng gốm không được xem là sự lựa chọn tốt nhất khi lái xe trong các điều kiện khắc nghiệt, chẳng hạn như khi thời tiết rất lạnh hoặc khi lái trên đường đua.

BỐ PHANH KIM LOẠI

Loại bố phanh cuối cùng là bố phanh bán kim loại, thường được gọi là "bố phanh bằng kim loại". Bố phanh được làm từ 30% đến 70% kim loại gồm đồng, sắt, thép hoặc các hợp kim composite khác. Những kim loại khác nhau kết hợp với chất bôi trơn graphite cũng như các chất phụ gia khác để tạo thành bố phanh. Có rất nhiều hợp chất kim loại khác nhau và mỗi loại đều có những ưu điểm phù hợp cho những tình huống khác nhau từ nhu cầu lái xe mỗi ngày cho đến việc chạy trên các đường đua.

Đối với nhiều người, đặc biệt là những ai cần hiệu suất vận hành, sự lựa chọn giữa bố phanh gốm và kim loại rất dễ dàng. Những người lái các dòng xe hiệu năng cao sẽ thích sử dụng bố phanh bằng kim loại bởi loại phanh này có hiệu suất phanh tốt trong phạm vi nhiệt độ và điều kiện lái đa dạng hơn. Vì kim loại là một chất dẫn nhiệt tốt nên có khả năng chịu được nhiều dải nhiệt rộng hơn, đồng thời giúp làm mát hệ thống phanh nhanh hơn. Phanh kim loại cũng không nén nhiều như phanh hữu cơ, do đó, người lái không cần dùng quá nhiều lực để phanh xe.

Tuy nhiên, bố phanh kim loại cũng có vài khuyết điểm. Loại phanh này thường ồn hơn bố phanh gốm hoặc bố phanh hữu cơ, tạo nên độ ồn cho xe, cũng như có lực ma sát mạnh hơn lên hệ thống phanh, làm tăng áp lực và độ hao mòn lên đĩa phanh. Về giá thành, bố phanh bằng kim loại cao hơn bố phanh hữu cơ và thấp hơn bố phanh gốm. Bố phanh kim loại cũng thường tạo ra nhiều bụi hơn hai loại còn lại.

CHỌN BỐ PHANH THÍCH HỢP

Vậy loại bố phanh nào là lựa chọn tốt nhất cho bạn, bố phanh gốm, bán kim loại hay bố phanh hữu cơ? Điều đó hoàn toàn phụ thuộc vào cảm giác lái mà bạn tìm kiếm và kết hợp với cách lái của bạn. Nếu bạn sở hữu một chiếc xe thể thao hiệu năng cao, hoặc bạn thích phong cách lái thể thao phấn khích, tốt nhất bạn nên chọn bố phanh bằng kim loại. Mặt khác, nếu bạn thường xuyên lái xe trong đô thị, bạn sẽ thấy bố phanh gốm là lựa chọn tốt hơn. Nếu bạn không lái xe đi những quãng đường dài, bố phanh hữu cơ có thể là lựa chọn tốt nhất, chi phí hợp lý cho thói quen lái xe của bạn.

Dưới đây là một bảng minh họa đơn giản một số khác biệt tương đối giữa bố phanh hữu cơ, bố phanh gốm và kim loại.

Nguồn : BSVN